Ο ΔΑΙΜΩΝ ΤΟΥ ΑΪΝΣΤΑΪΝ ΑΙΤΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΤΟΠΙΚΟΤΗΤΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ

Η Φυσική είναι κατεξοχήν φιλοσοφική επιστήμη, καθώς στο επίπεδό της πραγματεύεται θεμελιώδεις έννοιες όπως η ύλη, η κίνηση, η αλληλεπίδραση, ο χώρος και ο χρόνος, η αιτιότητα και οι μορφές καθορισμού των φαινομένων από τις αιτίες τους. Επίσης, μέσω της Αστροφυσικής και της Κοσμολογίας, συνδέεται με τα μεγάλα ερωτήματα για την εξέλιξη του σύμπαντος και για την απείροτητα ή το πεπερασμένο στο χώρο και στο χρόνο. Δεν είναι συνεπώς τυχαίο ότι οι επαναστάσεις στη Φυσική επέδρασαν πάντοτε καταλυτικά στη φιλοσοφία. Αυτό ισχύει για την εποχή του Νεύτωνα, αλλά ακόμη περισσότερο για τον δικό μας αιώνα. Πράγματι, οι θεωρίες της σχετικότητας ανέτρεψαν τις παραδοσιακές αντιλήψεις για την ύλη και την ενέργεια, το χώρο και το χρόνο, ενώ ανέδειξαν νέες μορφές φυσικού καθορισμού. Η γενική σχετικότητα, εξάλλου, αποτέλεσε το μαθηματικό πλαίσιο των κοσμολογικών προτύπων, τροφοδοτώντας ατέρμονες διαμάχες για τη φύση του σύμπαντος. Η Μικροφυσική, με τη σειρά της, εισδύοντας στα βάθη του μικρόκοσμου, άνοιξε ένα νέο πεδίο έρευνας και γνώσης, απρόσιτο στην εποπτεία. Αλλά σύμφωνα με μια από τις δύο σχολές ερμηνείας της Μικροφυσικής, η επιστήμη αυτή είναι ασύμβατη με τον παραδοσιακό επιστημονικό ρεαλισμό, καθώς και με την αιτιοκριτική και τοπική φύση των μικροφυσικών φαινομένων. Η διαμάχη για τα εννοιολογικά και φυσικά θεμέλια της νεότερης Φυσικής, που ξεκίνησε στις αρχές του αιώνα, συνεχίζεται αμείωτη μέχρι τις μέρες μας. Το παρόν βιβλίο αποτελεί μια απόπειρα ιστορικής και επιστημολογικής ανάλυσης των νεότερων φυσικών θεωριών. Βασική θέση του είναι ο ρεαλισμός, η αιτιότητα και η τοπικότητα, έννοιες εμπλουτισμένες με νέο περιεχόμενο, αποτελούν τη βάση για μια ορθολογική κατανόηση του κόσμου της Φυσικής. Η εισαγωγή του βιβλίου αποτελεί μια σκιαγραφία των κοσμολογικών αντιλήψεων των αρχαίων ελλήνων φιλοσόφων· τα ερωτήματα που έθεσαν οι «πρώτοι φιλοσοφήσαντες», αλλά συχνά και οι απαντήσεις τους, βρίσκονται πάντα στο κέντρο των σημερινών αναζητήσεων.