ΨΥXΟΠΑΘΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ ΖΩΗΣ

Από τις πολλές πτυχές του φροϋδικού έργου (θεραπευτική, πολιτισμική, μεταψυχολογική κ.ά.) αυτή που εκπροσωπείται σε τούτο το βιβλίο είναι, σίγουρα, η πιο προσιτή, η πιο δημοφιλής, η πιο διασκεδαστική και η πιο φαινομενικά αθώα. Διότι ο συγγραφέας εστιάζει στην καθημερινή ζωή όλων μας, τόσο των ασθενών όσο και των λεγόμενων υγιών. Μετά τον Φρόυντ όμως, λάθη, παραλείψεις, παραγραμματισμοί, άστοχες κινήσεις, ακόμη και παραπατήματα, δεν θα είναι πια όσο αθώα πιστευόταν. Δεν είναι απλώς αποτελέσματα απροσεξίας και χαλαρότητας. Τα βαθύτερα κίνητρά μας δείχνουν ότι το ασυνείδητο καραδοκεί ακόμη και στις πιο συνηθισμένες και κανονικές ενέργειές μας, έτοιμο να υπενθυμίσει τη ζοφερή παντοδυναμία του και να μας επιβάλει σεβασμό απέναντί του. "Τις προάλλες βγήκα το πρωί από το καπνοπωλείο όπου αγοράζω καθημερινά τα πούρα μου χωρίς να πληρώσω. Δεν ήταν κάτι σοβαρό, είμαι γνωστός του μαγαζιού και την επαύριο θα μου υπενθύμιζαν το χρέος μου. Αλλά η μικρή παράλειψη, η προσπάθεια να κάνω χρέη, δεν ήταν, σίγουρα, άσχετες με τους οικονομικούς μου υπολογισμούς που με απασχολούσαν την προηγούμενη μέρα. Ακόμη και στους λεγόμενους καθωσπρέπει ανθρώπους το θέμα του χρήματος και της ιδιοκτησίας αφήνει ως επί το πλείστον ευδιάκριτα ίχνη μιας διχασμένης συμπεριφοράς. Η πρωτόγονη λαχτάρα του βρέφους να αδράξει όλα τα αντικείμενα (για να τα φέρει στο στόμα του), φαίνεται ίσως γενικά ότι δεν μπορεί να ξεπεραστεί εντελώς υπό την επίδραση του πολιτισμού και της αγωγής. [...] Δεν βλέπω γιατί θα μπορούσα να αρνηθώ μια θέση μεταξύ των κεκτημένων της επιστήμης στη σοφία εκείνη που αποτελεί το καταστάλαγμα της κοινής βιωματικής εμπειρίας. Η ουσία της επιστημονικής εργασίας δεν έγκειται στην ποικιλία των αντικειμένων της αλλά στην αυστηρότερη μέθοδο με την οποία γίνεται η διαπίστωσή τους και στην αναζήτηση ενός ευρύτερου πλαισίου σχέσεων".